شعر در جوهر جاری و جهانی اش حاصل بی خویشی و برخاسته از ناخودآگاه شاعران دانسته شده است. این مسئله را نظامی نیز در ضمن ابیاتش به تصریح و تلویح بیان کرده است. هدف مقالۀ حاضر‏، بررسی موضوع جوهرۀ الهامی بودن یا صناعی بودن شعر از دیدگاه نظامی است. به اعتقاد وی، فرایند آفرینش هنری ـ و از جمله شعر ـ در بین این دو حالت قرار دارد. او بر آن است که شعرِ الهامی خالص و یا صناعیِ خالص وجود ندارد. ترتیب قرار گر...

نظامی گنجوی از شاعران مشهور ادبیات فارسی است که از دیرزمان. شعر او را محتاج شرح و تفسیر دانسته اند. یکی از دلایل پیچیدگی شعر نظامی، به کارگیری دقیق اصطلاحات نجومی و استفاده از ظرفیت های فراوان تصویرآفرینی بروج و اجرام آسمانی است. در این نوشتار، بیت: خوشه کزو سنبل تر ساخته سنبله را بر اسد انداخته که در مقدمه مخرن الاسرار و در باب معراج پیامبر (ص) آمده، تشریح شده است. شارحان مخزن الاسرار، به دل...

به عقیدۀ بسیاری از محقّقان، شعرِ کمتر شاعری به اندازه نظامی و خاقانی دچار تحریف و تصحیف شده است و علّت آن نیز توجه بیش از اندازه عموم مردم به شعر آنها - بیشتر در مورد نظامی- و دیگر، دشواری شعر آنهاست که گاهی، کاتبان نُسخ هنگامی که با واژه­ها و ترکیب­های غریب و پیچیده آنها مواجه شده­اند، جای این ترکیب­ها و واژه­های نامأنوس را با واژه­ها و ترکیب­هایی که به نظر آنها رسیده و با آن آشنایی داشته­اند و مع...

منظومة خسرو و شیرین نظامی بهترین منظومة عاشقانة او و جزء بهترین داستان های عاشقانة شعر فارسی است. از رموز موفقیت آن، نحوة استفادة نظامی از عناصر داستان در این منظومه در قیاس با مقلدانش و دیگر داستان پردازان شعر کهن فارسی است. اگر اثر نظامی را با دیگر شاعرانی که در ادبیات کهن منظومه­های عاشقانه سروده­اند، مقایسه کنیم ارزش کار نظامی مشخص     می­شود. از جمله ویژگی های مثبت به کاربردن عناصر داستان ...

علاقة برخی شاعران و نویسندگان به استفاده از یک واژة خاص می تواند متضمن معنا و مفهومی پنهان باشد. نظامی گنجه­ای در آثارش (خمسه)، به نسبت دیگر شاعران هم عصرش از واژة «آفاق» زیاد استفاده کرده است.(پنجاه بار) با توجه به اینکه نام همسر محبوب شاعر «آفاق قبچاقی» است که بعد از سرودن مخزن الاسرار با او ازدواج کرده و قبل از سرودن خسرو و شیرین درگذشته است، نویسندگان این مقاله بر این باورند که غم از دست دا...

اسکندرنام? نظامی یک منظوم? داستانی از نوع حماس? تاریخی است. سرایند? این داستان در پدیدآوردن این اثر به فردوسی نظر داشته، امّا به اذعان خود شاعر از تکرار آنچه فردوسی پیشتر در باب اسکندر گفته پرهیز کرده و به مقوله هایی پرداخته است که تازگی دارد. اسکندرنامه نیز همچون هر اثر داستانی دیگر شامل حوادث و رویدادهای گوناگون و حضور شخصیّت های مختلف است که بروز این حوادث و رفتار شخصیّت های داستانی در موارد مخ...

این پژوهش با بررسی پیوند ادبیات و هنر، در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که دلیل گستردگی این پیوند درشعرهای نظامی، به هنر شعر و شاعری برمی گردد - که قابلیت جای دادن سایر هنرها را در خود دارد - یا اینکه شاعر هنری به مانند نظامی، با آگاهی گسترده از هنرهای گوناگون، این گنجایی را در شعر ایجاد کرده است؟ ضرورت این تحقیق، نیاز پرداختن به مباحث میان رشته ای و بینامتنی است که امروز در جامعه ادبی، فراو...

این پایان نامه شامل 5 فصل می باشد : فصل اول به کلیات و مقدمه اختصاص یافته که شامل 1- بیان مسأله 2- اهداف 3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 4- فرضیه ها 5- روش تحقیق 6- سامانه پژوهش 7- پرسش ها 8- پیشینه می باشد. فصل دوم این پایان نامه به تعریف «خانواده و انواع آن » و «مراحل تطور و تکوین خانواده» پرداخته شده است. از آنجا که نهاد خانواده در طول تاریخ و در فرهنگ های گوناگون به اشکال مختلف تحقق یافته ...

حکیم ابو محمدالیاس بن موید نظامی گنجه ای از شاعران پارسی گوی سده ی ششم هجری است. مضامین اشعار وی با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی و علمی عصر او به مسایل مذهبی، مدح و منقبت ائمه اطهار و مدح سلاطین، مواعظ و حکم ، عرفانو داستان سرایی اختصاص یافته است. این پژوهش به استناد اشعار او فرهنگواره ای از لغات و ترکیبات و اشارات قرآنی، احادیث و ابیات عربی، اصطلاحات دیوانی، عرفانی و . . . است که به صورت ال...